سیستمهای تهویه و تا سیسات

بطور کلی پروانه های اگزاست فن به دو دسته  فن اکسیال و فن سانتریفیوژ تقسیم میشوند:

الف ) اگزاست فن آکسیال (محوری) : در مواردی که نیاز به فشارهای استاتیکی پایین (کمتر از 100 پاسکال) می باشد، استفاده از فن و هواکش های آکسیال یا محوری توصیه می شود. این هواکش ها معمولا از جنس پلاستیک یا فلز تولید می شوند که هواکش های پلاستیکی معمولا در ظرفیت های پایین و برای کاربردهای خانگی استفاده می شوند.اگزاست فن های محوری نسبت به اگزاست فن های سانتریفیوژ قادر به جابه جا کردن حجم هوای بیشتری والبته صدای بیشتری می باشند در صورتی که برای فشارهای استاتیکی بالا کاربرد ندارند و باید از اگزاست فن سانتریفیوژ استفاده کرد.

  انواع فن اکسیال یا محوری :

1-فن دیواری : فن دیواری یا پنجره ای ساده‌ترین وپرکاربرد ترین  نوع فن محوری می‌باشد که شامل یک پروانه دارای ۳ الی 8 پره ، الکتروموتور و یک قاب  وتور محافظ می‌باشد. پروانه فن دیواری از جنس فلز یا ترکیبات پلاستیکی بوده و داخل قاب قرار می‌گیرد. اتصال الکتروموتور در اندازه‌های کوچک و متوسط به صورت کوبل مستقیم یا دایرکت درایو بوده و در اندازه‌های بزرگتر به صورت تسمه پولی می‌باشد. فن‌های دیواری برای حجم زیاد هوا و فشار استاتیک کم استفاده می‌شوند و برای غلبه بر سیستم‌هایی با افت فشارهای بیش از ۱50 پاسکال توصیه نمی‌شوند و کاربرد آن‌ها برای سیستم‌های کوچک و ساده از نظر تهویه که فاقد کانال کشی یا دارای کانال‌های کمی‌باشند محدود می‌گردد.

2-فن کانالی : فن کانالی (هواکش آکسیال کانالی) شبیه فن‌ پروانه‌ای است امابجای قاب، الکتروموتور و پروانههای فن درون محفظه‌ای به شکل استوانه قرار می‌گیرند و پروانه آن 4 الی 9 پره با طراحی آیرودینامیکی یا مسطح دارد.کانال یا استوانه ای که پروانه داخل ان نصب میشودکارایی هواکش را افزایش می‌دهد و طوری طراحی شده که با نوک پره‌ها فاصله کمی داشته باشد. اتصال الکتروموتور در این نوع فن‌ها می‌تواند به صورت کوبل مستقیم یا تسمه پولی باشد بطور مثال برای کاربردهای صنعتی جهت تخلیه اسپری رنگ یا تخلیه دود به جهت عدم برخورد هوای آلوده با الکتروموتور و آسیب رسانی به آن از اتصال تسمه پولی استفاده می‌گردد.

3-جت فن یا فن لوله محوری : فن  لوله محوری (جت فن) تقریبا مانند فن‌های کانالی بوده اما با این تفاوت که قبل از فن پره‌های راهنما اضافه می‌شوند و همچنین تعدادتیغه یا  پره‌های پروانه افزایش می‌یابد. پره‌های راهنما جریان هوا را مستقیم می‌کنند و بازدهی هواکش و قابلیت‌های مربوط به فشار استاتیک را افزایش می دهد. این پره‌ها موجب می‌شوند این فن، پربازده‌ترین فن محوری باشد. این فن ها معمولاً در کانال‌ها به جای فن های سانتریفیوز یا گریز از مرکز به کار می‌روند مخصوصاً وقتی که محدودیت فضا وجود داشته باشد. فن های پره محوری صدای بسیار زیادی تولید می‌کنند. در این نوع فن‌ها اتصال الکتروموتور به پروانه یا به صورت دایرکت درایو-مستقیم بوده یا به صورت کوپلینگی-فولی تسمه می‌باشد.

4-فن اکسیال پره ملخی   AXIAL PROPELLER: این نوع اگزاست فن جریانهای گازی زیاد و با فشار پایین تولید میکندونسبتا بازده پایینی دارد . 

5-فن تیوپ آکسیال TUBE AXIAL : این نوع اگزاست فن  فشار بالاتری نسبت به اگزاست فن  پره ملخی تولید می کند و ازآن بازدهی بیشتر دارد،خروجی جریان اگزاست فن غیر یکنواخت بوده و چرخش زیادی درآن دیده می شود.

6-فن وین آکسیال VANE AXIAL :اگزاست فن وین اکسیال در واقع یک اگزاست فن تیوب اکسیال است که توسط تیغه هایی درخروجی،جریان گاز را تقویت کرده و انرژی جنبشی جریان را به فشار ثابت تبدیل می کند همچنین دراین اگزاست فن تهویه شکل جریان هوا یکنواخت میباشد.

ب) اگزاست فن سانتریفیوژ : اگزاست فن سانتریفیوژ (فن سانتریفیوژ یوتیلیتی،هواکش یوتیلیتی،یوتیلیتی فن مکنده) جز عمده ترین و پرکاربرد ترین اگزاست فن های گریز از مرکز یا سانتریفیوژ می باشد، موارد استفاده این هواکش ها در ساختمان ها و برج های اداری و تجاری ،صنایع نفت ودیگر صنایع ، بیمارستان ها ، کارخانجات صنعتی، صنایع سیمان ، برج خنک کن ها ، هواسازها و.... می باشد.این نوع اگزاست فن ها دارای راندمان بالایی بوده و به علت تامین افت فشار استاتیک تا محدوده قابل توجه ای نسبت به هواکش های اکسیال برتری و ارجعیت دارند.هواکش ها یا اگزاست فن سانتریفیوژ  از نظر کاربردی هم بعنوان مکنده (اگزاست فن) و هم بعنوان دمنده (بلوئر) قابل استفاده هستند                                                                                                                                  

• انواع فن سانتریفیوژ یا گریز از مرکز :

1-اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه ایرفویل: (Airfoil)

فن سانتریفیوژ با پروانه ایرفویل یا Airfoil fan به دلیل ایجاد جریان هوای یکنواخت تر، بهترین راندمان و کمترین صدا را در بین انواع مختلف فن­ ها دارند. بازده آن­ها تا ۹0 درصد رسیده و به دلیل مقاومت ساختاری بالا که آن­ها را قادر می سازد در سرعت­ های بالا بچرخند فشار استاتیکی در حدود ۷۵۰۰ پاسکال تولید می­ کنند. فن­ های سانتریفیوژ با پروانه ایرفویل برای عملکرد در هوا و گازهای تمیز در تهویه عمومی استفاده می شوند، فاقد دامنه از کار افتادگی در منحنی عملکردشان بوده و می­توان آن­ها را برای سیستم هایی که مقاومت آنها تغییر می­کنند استفاده کرد. اگرچه هزینه ساخت این نوع فن به دلیل شکل خاص پروانه کمی بیشترانواع پروانه های سانتریفیوز است.

2- اگزاست فن­ سانتریفیوژ با پروانه بکوارد: (Backward-curved)

فن سانتریفیوژ با پروانه بکوارد یا Backward-curved fan به معنی پره های منحنی رو به عقب مشابه فن های با پروانه ایرفویل بوده ولی راندمان آنها کمی پایین تر و در حدود ۸۵ درصد است. این فن­ ها می توانند گازهایی که دارای ذرات هستند را انتقال دهند. مزیت فن­ های سانتریفوژ با پروانه بکوارد این است که در صورت قرار دادن فشارهای استاتیک بالاتر در مقابل این فن­ ها، صرف نظر از مقدار جریان هوا ، به موتور این فن ها فشار وارد نمی شود و به اصطلاح این فن ها بدون اضافه بارند.

۳ - اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه مایل به عقب: (Backward-inclined)

فن سانتریفیوژ با پروانه مایل به عقب یا Backward-inclined fan از لحاظ ساخت ساده هستند و مقاومت مکانیکی ضعیف تری در مقایسه با پروانه های انحنا به عقب دارند. راندمان فن سانتریفیوژ با پروانه مایل به عقب در حدود ۷۸ درصد است و مانند فن­ های سانتریفیوژ با پروانه بکوارد بدون اضافه بار هستند.

۴ –اگزاست فن سانتریفوژ با پروانه شعاعی در راس: (Radial-tip)

فن سانتریفیوژ با پروانه شعاعی در راس یا Radial-tip fan فشار استاتیک بالایی تولید می کنند و حجم هوای کمتری را نسبت به فن های دیگر انتقال می­دهند. این فن­ها در اندازه­های بزرگ برای عمل تخلیه هوا، در کاربردهای صنعتی مرتبط با گازهای داغ و در ترکیب با فیلترهای تصفیه هوا استفاده می­شوند. شکل این پروانه ها باعث می شود پروانه خود به خود تمیز شود و از تجمع مواد روی پروانه که باعث از بین رفتن بالانس پروانه می شود جلوگیری می کند، این ویژگی در انتقال هوای غبار آلود و مواد گرانولی دارای اهمیت می ­باشد. روکش های پوششی تجدید شونده روی سطح فشار پروانه ها و آسترهای هاوزینگ (حلزونی فن) قابل تعویض، در اغلب موارد فراهم می­ شود. فن­ های سانتریفیوژ با پروانه شعاعی در راس از دمنده­ ها در سیستم هایی با مقاومت های متغیر و در سیستم های موازی کاربرد دارند. حداکثر بازده این فن ها در حدود ۷۰ درصد است.

۵ –اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه فوروارد: (Forward-curved)

فن سانتریفیوژ با پروانه فوروارد یا Forward-curved fan که انحنا رو به جلو دارند در مقایسه با پروانه­ های انحنا رو به عقب در فن­ سانتریفیوژ با پروانه بکوارد فشار بیشتری تولید کرده و راندمان پایین تری دارند. این فن ها اغلب برای تهویه، سیرکولاسیون کوره­ ها و دیگر تجهیزات که در آنها سرعت کم برای جلوگیری از لرزش مطلوب است در اندازه های کوچک و متوسط ساخته می شوند. فن­ های سانتریفیوژ با پروانه فوروارد را معمولا در هوا یا گاز تمیز استفاده می­ نمایند زیرا در غیر اینصورت این نوع از پروانه ها بعد از مدتی آلوده شده و ممکن است پروانه از حالت بالانس خارج شود. حداکثر بازده این فن ها در ۶۵ درصد است و به فن های با پروانه کولری نیز معروفند و دارای اضافه بار می­باشند.

۶ –اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه رادیال: (Radial blade)

فن سانتریفیوژ با پروانه رادیال یا Radial blade fan ها اغلب برای فشارهای بالا و حجم هوای نسبتا کم استفاده می­ شود و می­ توانند در سرعت های بالا بچرخند و فشار استاتیک بالایی را تولید کنند. از دمنده­ های با پروانه رادیال می توان در انتقال پنوماتیک، هوادهی مایعات، سیستم ­های شناور سازی هوا و پروسه­ های صنعتی مرتبط با دمای بالا استفاده شود. حداکثر بازده فن­ های سانتریفیوژ با پروانه رادیال در حدود ۶۰ درصد است.

در ادامه عوامل موثر در محاسبه و برآورد قیمت اگزاست فن را برای شما شرح می دهیم تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید.

قیمت اگزاست فن به عوامل متعددی بستگی دارد که در این مقاله به موارد اصلی که در قیمت انواع اگزاست فن تهویه تاثیرگذار می باشد اشاره می نماییم . یک دستگاه اگزاست فن اعم از اگزاست فن دمنده یا اگزاست فن پشت بامی که می تواند از نوع محوی یا سانتریفیوژ باشد ، از اجزایی تشکیل شده است که با توجه به متریال بکار رفته در ساخت وتولید این دستگاه ، هریک از این قطعات و اجزای این دستگاه می تواند تاثیر مستقیم بر قیمت اگزاست فن داشته باشد . در متن زیر به عوامل اصلی تاثیر گذار در قیمت اگزاست فن دمنده و یا قیمت اگزاست فن پشت بامی می پردازیم .

 1-جنس ورق بدنه و حلزونی اگزاست فن : معمولا متریال بدنه اگزاست فن از جنس فولاد ST-37 می باشد . گرید های مختلف فولاد با توجه به نوع روش نورد (نورد سرد و یا نورد گرم) و یا ضخامت ورق به کار رفته می تواند تاثیر بسزایی در بهای تمام شده قیمت اگزاست فن تهویه داشته باشد . انواع ورق های نورد گرم از گرید ST-33  تا گرید ST-53 تولید می شود که هر چه به گرید های بالاتر نزدیک می شود درصد کربن در آلیاژ فولاد کاهش پیدا کرده و در نتیجه ورق تولید شده از انعطاف بیشتری برخوردار خواهد بود . انواع ورق های نورد سرد (گالوانیزه روغنی) از گرید ST-22 تا گرید ST-24  قابل تولید می باشد . این ورق ها در ضخامت های مختلف در بازار عرضه می گردد که باتوجه به نوع گرید و همچنین ضخامت ورق ، قیمت اگزاست فن تعیین می گردد . حال آن که اگر بدنه دستگاه اگزاست فن از متریال استیل تولید گردد قیمت تمام شده اگزاست فن دمنده یا اگزاست فن پشت بامی بالاتر خواهد رفت . بنابراین مهمترین بخش در تعیین قیمت اگزاست فن ، بدنه این دستگاه می باشد .

2-جنس و نوع پروانه اگزاست فن : در انتخاب نوع پروانه در اگزاست فن باید توجه نمود که انواع پروانه محوری یا سانتریفیوژ با توجه به نوع کاربری (کانال کشی طولانی یا بدون کانال کشی ) در تولید این دستگاه استفاده می شود . نوع متریال پروانه مورد استفاده در اگزاست فن اعم از آلومینیوم ، گالوانیزه ، پلی آمید و فایبرگلاس می تواند تاثیر بسزایی در قیمت اگزاست فن دمنده و مکنده داشته باشد . از عوامل دیگری که در تعیین قیمت اگزاست فن می تواند تاثیرگذار باشد  می توان به کنترل کیفی دستگاه با بالانس استاتیکی و دینامیکی و همچنین تعداد پره های به کار رفته یا نوع پره به کاررفته اعم از فوروارد و بکوارد و شعاعی(با توجه به نوع کاربری) اشاره نمود . البته سیستم انتقال قدرت عامل مهم دیگری است که در تعیین قیمت اگزاست فن تاثیر بسیار زیادی دارد . انواع سیستم های انتقال قدرت در اگزاست فن اعم از دایرکت درایو ، تسمه پولی و گیربکس نیز در برآورد قیمت اگزاست فن تهویه تاثیرگذار می باشد.

نوع تسمه ، جنس فولی انتقال قدرت و نوع شافت انتقال قدرت می تواند از اجزای سیستم انتقال قدرت تاثیر مستقیمی بر قیمت اگزاست فن تهویه داشته باشد .

3-برند الکترموتور بکاررفته در اگزاست فن : یکی از موارد اصلی که در قیمت اگزاست فن موثر می باشد الکترو موتور بکارفته در اگزاست فن می باشد ، موتور می تواند از انواع برندهای داخلی و و یا  از برندهای چینی باشد که باعث کاهش در قیمت نهایی اگزاست فن گردد . و این در حالی است که اگر در تولید اگزاست فن از موتورهای اروپایی مانند زیمنس ، ABB ، VM ، موتوواریو و روسی استفاده کرد که عایق حرارتی و آی پی محافظتی بالاتری نسبت به انواع موتورهای چینی دارند . این عایق حرارتی و یا کلاس محافظتی بالا در مرور زمان سبب افزایش عمر موتور و فن و نیز سبب کاهش استهلاک قطعات جانبی دستگاه می گردد .

4-آپشن های به کار رفته در تولید اگزاست فن :  فیلتر نصب شده در دهانه ورودی و خروجی ، تابلوکنترل راه اندازی دستگاه ، سیستم کنترل دور متغیر (VFD)  ، پنل دسترسی و...  نیز در تعیین قیمت اگزاست فن دمنده تاثیرگذار می باشد . نوع رنگ اگزاست فن که بطور کوره ای یا الکترواستایک باشد و یا به صورت  دستی و کارگاهی انجام شود می تواند در قیمت اگزاست فن نیز موثر باشد .